Wymagania na poszczególne oceny

ocena dopuszczająca

ocena dostateczna

ocena dobra

ocena bardzo dobra

ocena celująca

Uczeń:

• wskazuje na mapie położenie
geograficzne Azji
• wymienia formy ukształtowania
powierzchni Azji
• wymienia strefy klimatyczne Azji na podstawie mapy klimatycznej
• wymienia największe rzeki Azji
• wymienia strefy aktywności sejsmicznej w Azji na podstawie mapy geologicznej
• wyjaśnia znaczenie terminu wulkanizm
• odczytuje z mapy nazwy największych wulkanów w Azji
• wskazuje na mapie zasięg występowania Ognistego Pierścienia Pacyfiku
• wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa w Azji
• wymienia główne uprawy w Azji na podstawie mapy gospodarczej
• określa cechy położenia Japonii na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• wymienia cechy środowiska naturalnego Japonii
• wymienia główne uprawy w Japonii
• określa cechy położenia Chin na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• lokalizuje na mapie ośrodki przemysłu wysokiej technologii w Chinach

Uczeń:

• opisuje linię brzegową Azji na podstawie mapy świata
• charakteryzuje zróżnicowanie
środowiska geograficznego Azji
• przedstawia kontrasty w ukształtowaniu powierzchni
terenu Azji
• omawia czynniki klimatyczne kształtujące klimat Azji
• omawia strefy roślinne Azji
• omawia budowę wulkanu na podstawie ilustracji
• wymienia typy wulkanów i podaje ich główne cechy
• wskazuje na mapie obszary Azji o korzystnych i niekorzystnych warunkach do rozwoju rolnictwa
• wymienia czołówkę państw azjatyckich w światowych zbiorach roślin uprawnych na podstawie infografiki
• charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Japonii
• omawia strukturę zatrudnienia w Japonii na podstawie analizy danych statystycznych
• omawia warunki naturalne rozwoju rolnictwa w Japonii
• przedstawia cechy rolnictwa Japonii na podstawie analizy danych statystycznych
• określa różnorodność cech środowiska geograficznego Chin na podstawie mapy tematycznej

Uczeń:

• omawia budowę geologiczną Azji na podstawie mapy tematycznej
• omawia cyrkulację monsunową i jej wpływ na klimat Azji
• charakteryzuje kontrasty klimatyczne i roślinne w Azji na podstawie mapy tematycznej
• omawia czynniki wpływające na układ sieci rzecznej w Azji
• omawia płytową budowę litosfery na podstawie map tematycznych
• wyjaśnia przyczyny występowania trzęsień ziemi i tsunami w Azji
• opisuje przebieg trzęsienia ziemi
• omawia warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Azji
• opisuje ekstremalne zjawiska klimatyczne i ich skutki w Japonii opisuje skutki występowania tajfunów na obszarze Japonii
• omawia bariery utrudniające rozwój gospodarki Japonii
• omawia znaczenie i rolę transportu w gospodarce Japonii
• omawia cechy gospodarki Chin
• analizuje wielkości PKB w Chinach na tle innych krajów świata na podstawie danych statystycznych
• charakteryzuje tradycyjne rolnictwo i warunki rozwoju rolnictwa Chin
• przedstawia problemy demograficzne Indii
• omawia system kastowy w Indiach

Uczeń:

• analizuje azjatyckie rekordy dotyczące rzeźby terenu, linii brzegowej i hydrosfery na podstawie infografiki
• omawia powstawanie Himalajów i rowów oceanicznych
• przedstawia sposoby zabezpieczania ludzi przed skutkami trzęsień ziemi
• omawia warunki klimatyczne w Azji wpływające na rytm uprawy ryżu
• omawia znaczenie uprawy ryżu dla krajów Azji Południowo--Wschodniej („kultura ryżu”)
• wykazuje związek między budową geologiczną a występowaniem wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami w Japonii
• analizuje źródła gospodarczego rozwoju Japonii
• charakteryzuje cechy nowoczesnej gospodarki Japonii oraz rodzaje produkcji przemysłowej
• uzasadnia, że gospodarka Japonii należy do najnowocześniejszych na świecie
• przedstawia problemy demograficzne i społeczne Chin z uwzględnieniem przyrostunaturalnego na podstawie analizy danych statystycznych
• omawia znaczenie nowoczesnych kolei w rozwoju gospodarczym Chin

Uczeń:

• wyjaśnia, dlaczego na wschodnich wybrzeżach Azji występuje wiele wulkanów
• udowadnia słuszność stwierdzenia, że Azja to kontynent kontrastów geograficznych
• omawia wpływ budowy geologicznej na występowanie rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami
• ocenia skutki trzęsień ziemidla obszarów gęsto zaludnionych• wyjaśnia na podstawie mapy ogólnogeograficznej i analizy danych statystycznych, dlaczego grunty orne mają niewielki udział w strukturze użytkowania ziemi w Azji
• wykazuje związki między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i „kulturą ryżu” w Azji Południowo-Wschodniej
• ocenia znaczenie warunków przyrodniczych i czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japonii
• omawia wpływ gospodarki Chin na gospodarkę światową
• opisuje główne problemy indyjskiego społeczeństwa oraz przedstawia ich przyczyny

II. Afryka

Uczeń:

• określa położenie matematyczno--geograficzne Afryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• wymienia strefy klimatyczne Afryki
• wymienia największe rzeki i jeziora Afryki
• wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa w Afryce
• wymienia główne uprawy w Afryce
• wymienia surowce mineralne Afryki na podstawie mapy gospodarczej
• wskazuje obszary występowania surowców mineralnych na terenie Afryki
• wymienia atrakcyjne turystycznie państwa Afryki
• określa położenie geograficzne Etiopii
• wyjaśnia różnicę między głodem a niedożywieniem
• wymienia państwa w Afryce dotknięte głodem i niedożywieniem
• określa położenie geograficzne Kenii
• wymienia obiekty turystyczne na terenie Kenii

Uczeń:

• omawia cechy ukształtowania powierzchni Afryki
• wymienia cechy różnych typów klimatu w Afryce na podstawie klimatogramów
• charakteryzuje sieć rzeczną i jeziora Afryki
• omawia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Afryce
• charakteryzuje znaczenie hodowli zwierząt w krajach Afryki
• przedstawia zróżnicowanie PKB w różnych państwach Afryki na podstawie analizy danych statystycznych
• omawia przemysł wydobywczy w Afryce
• wskazuje państwa w Afryce
dotknięte problemami głodu
i niedożywienia na podstawie mapy tematycznej
• analizuje niedożywienie ludności w Afryce na podstawie wykresu
• przedstawia ruch  Kenii na podstawie analizy danych statystycznych

Uczeń:

• omawia wpływ czynników klimatotwórczych na klimat Afryki
• omawia rozmieszczenie opadów atmosferycznych w Afryce  podstawie mapy klimatycznej
• omawia udział rolnictwa w strukturze zatrudnienia w wybranych państwach Afryki na podstawie wykresu
• omawia gospodarkę w strefie Sahelu
• omawia cechy gospodarki krajów Afryki na podstawie analizy danych statystycznych
• przedstawia nowoczesne działy gospodarki Afryki
• omawia rozwój i znaczenie usług w Afryce
• omawia przyczyny niedożywienia ludności w Etiopii
• opisuje zmiany w poziomie niedożywienia ludności Etiopii • wymienia obiekty w Kenii wpisane na „Listę światowego dziedzictwa UNESCO”
• opisuje na podstawie wybranych źródeł walory kulturowe Kenii

Uczeń:

• omawia związek budowy geologicznej Afryki z powstawaniem rowów tektonicznych
• wyjaśnia cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej
• omawia przyczyny procesu pustynnienia w strefie Sahelu
• omawia typy rolnictwa w Afryce
• przedstawia czynniki ograniczające rozwój gospodarki w Afryce
• omawia skutki niedożywienia ludności w Etiopii
• omawia bariery ograniczające rozwój turystyki w Afryce
• omawia walory przyrodnicze Kenii wpływające na rozwój turystyki

Uczeń:

• wyjaśnia istnienie strefowości klimatyczno-roślinno-glebowej w Afryce
• wyjaśnia związki między warunkami przyrodniczymi a możliwościami gospodarowania w strefie Sahelu
• ocenia skutki stosowania rolnictwa żarowo-odłogowego i plantacyjnego w Afryce Zachodniej
• przedstawia rolę chińskich inwestycji na kontynencie afrykańskim
• przedstawia sposoby walki z głodem ludności Afryki na przykładzie Etiopii
• określa związki między warunkami przyrodniczymi i kulturowymi a rozwojem turystyki na przykładzie Kenii
• przedstawia argumenty pomagające przełamywać stereotypy na temat Afryki

III. Ameryka Północna i Ameryka Południowa

Uczeń:

• określa położenie geograficzne Ameryki
• wymienia nazwy mórz i oceanów oblewających Amerykę Północną i Amerykę Południową
• wymienia największe rzeki Ameryki i wskazuje je na mapie
• wyjaśnia znaczenie terminów: tornado, cyklon tropikalny
• wskazuje na mapie Aleję Tornad
• wymienia nazwy wybranych cyklonów XXI wieku
• określa położenie geograficzne Amazonii
• omawia florę i faunę lasów równikowych
• podaje liczbę ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej na podstawie wykresu
• wymienia główne odmiany człowieka zamieszkujące Amerykę
• wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja, megalopolis
• wymienia obszary słabo i gęsto zaludnione w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej i wskazuje je na mapie
• wymienia największe miasta i aglomeracje Ameryki Północnej i Ameryki Południowej i wskazuje je na mapie
• przedstawia położenie geograficzne Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• wymienia główne uprawy na terenie Kanady
• wskazuje zasięg występowania głównych upraw w Kanadzie na mapie gospodarczej
• określa położenie geograficzne Stanów Zjednoczonych
• wyjaśnia znaczenie terminów: produkt światowy brutto, technopolia
• wymienia główne działy przemysłu w Stanach Zjednoczonych
• wymienia rodzaje usług wyspecjalizowanych w Stanach Zjednoczonych

Uczeń:

• wymienia nazwy państw leżących w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej
• podaje główne cechy ukształtowania powierzchni Ameryki
• wymienia strefy klimatyczne Ameryki
• omawia przyczyny powstawania tornad i cyklonów tropikalnych
• podaje główne rejony występowania cyklonów i kierunki ich przemieszczania się
• podaje cechy środowiska geograficznego Amazonii • omawia cechy klimatu Amazonii
• podaje przyczyny zróżnicowania etnicznego i kulturowego Ameryki • przedstawia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej
• analizuje liczbę ludności miejskiej w ogólnej liczbie ludności państw Ameryki na podstawie mapy tematycznej
• przedstawia cechy położenia geograficznego Kanady na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• omawia ukształtowanie
powierzchni Kanady
• przedstawia czynniki wpływające na klimat Kanady
• omawia strukturę użytkowania ziemi w Kanadzie na podstawie wykresu
• opisuje cechy położenia geograficznego Stanów Zjednoczonych
• wymienia czynniki wpływające na rozwój Doliny Krzemowej
• omawia strukturę użytkowania ziemi w Stanach Zjednoczonych na podstawie wykresu

Uczeń:

• charakteryzuje budowę geologiczną Ameryki
• omawia czynniki klimatyczne wpływające na klimat Ameryki
• porównuje strefy klimatyczne ze strefami roślinnymi w Ameryce
• charakteryzuje wody powierzchniowe Ameryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• omawia mechanizm powstawania tornad i cyklonów tropikalnych
• podaje przyczyny wysokich rocznych sum opadów atmosferycznych w Amazonii
• opisuje piętrowość wilgotnych lasów równikowych w Amazonii
• omawia wielkie migracje w historii zasiedlania Ameryki
• omawia na podstawie wykresu zmiany liczby ludności w Ameryce na przestrzeni lat
• omawia rozwój miast Ameryki na podstawie wybranych źródeł informacji
• podaje przykłady megalopolis w Ameryce i wskazuje je na mapie
• podaje przyczyny powstawania slumsów w wielkich miastach na przykładzie Ameryki Południowej
• przedstawia zasięg występowania lasów w Kanadzie na podstawie mapy tematycznej
• przedstawia miejsce Kanady w światowym eksporcie wybranych płodów rolnych na podstawie wykresu
• omawia znaczenie przemysłu i jego kluczowe działy w Stanach Zjednoczonych
• omawia cechy rolnictwa Stanów Zjednoczonych

Uczeń:

• wykazuje związek ukształtowania powierzchni z budową geologiczną w Ameryce
• omawia związek stref
klimatycznych ze strefami roślinnymi w Ameryce
• przedstawia skutki występowania tornad i cyklonów tropikalnych w Ameryce
• omawia ekologiczne następstwa wylesiania Amazonii
• podaje kierunki gospodarczego wykorzystania Amazonii
• przedstawia sytuację rdzennej ludności w Ameryce
• przedstawia negatywne skutki urbanizacji w Ameryce
• określa cechy megalopolis w Ameryce Północnej
• omawia czynniki wpływające na przebieg północnej granicy upraw i lasów w Kanadzie
• opisuje cechy gospodarstw wielkoobszarowych na terenie Kanady
• charakteryzuje wybrane wskaźniki rozwoju gospodarczego Stanów
Zjednoczonych
• omawia znaczenie usług wyspecjalizowanych w gospodarce Stanów Zjednoczonych
• omawia przyczyny marnowania żywności na przykładzie Stanów Zjednoczonych
• ustala prawidłowości w ukształtowaniu powierzchni Ameryki Północnej i Ameryki  Południowej na podstawie map tematycznych
• przedstawia sposoby ochrony przed nadchodzącym cyklonem na podstawie wybranych źródeł informacji
• przedstawia działania człowieka mające na celu ochronę walorów przyrodniczych Amazonii
• omawia skutki zanikania kultur pierwotnych na przykładzie Ameryki Północnej i Ameryki Południowej
• opisuje problemy ludności mieszkających w slumsach na podstawie materiałów źródłowych

• wykazuje zależność między ukształtowaniem powierzchni, cyrkulacją powietrza, odległością od morza, prądami morskimi a przebiegiem północnej granicy upraw i lasów w Kanadzie
• omawia cechy charakterystyczne gospodarki Kanady z uwzględnieniem surowców mineralnych, rozwoju przemysłu i handlu
• ocenia wpływ przemysłu zaawansowanych technologii na rozwój gospodarki Stanów Zjednoczonych
• ocenia rolę Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej na podstawie analizy danych statystycznych

IV. Australia i Oceania

Uczeń:

• określa położenie geograficzne Australii i Oceanii
• wymienia największe pustynie Australii na podstawie mapy
• wyjaśnia znaczenie terminu basen artezyjski
• wymienia endemity w Australii oraz na wyspach Oceanii
• przedstawia liczbę ludności i gęstość zaludnienia w Australii na podstawie mapy tematycznej i analizy danych statystycznych
 • wymienia największe miasta Australii oraz wskazuje je na mapie

Uczeń:

• charakteryzuje środowisko przyrodnicze Australii i Oceanii
• charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Australii
• wymienia strefy klimatyczne w Australii
• charakteryzuje wody powierzchniowe Australii
• omawia czynniki przyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludności w Australii
• omawia występowanie surowców mineralnych w Australii na podstawie mapy tematycznej

Uczeń:

• wymienia cechy charakterystyczne poszczególnych typów klimatu w Australii na podstawie klimatogramów
• omawia strefowość roślinną w Australii na podstawie mapy tematycznej
• omawia bariery utrudniające zamieszkanie Australii
• charakteryzuje rdzennych mieszkańców Australii
• omawia cechy rolnictwa Australii na tle warunków przyrodniczych
• przedstawia znaczenie turystyki w rozwoju gospodarki Australii i Oceanii

Uczeń:

• wyjaśnia wpływ położenia Australii na klimat
• omawia zasoby wód artezyjskich i ich rolę w gospodarce Australii
• wyjaśnia, dlaczego Australia jest atrakcyjna dla imigrantów
• omawia znaczenie przemysłu przetwórczego i zaawansowanych technologii w rozwoju Australii

Uczeń:

• wykazuje zależność między klimatem a zasobami wód powierzchniowych w Australii
• wykazuje zależność pomiędzy rozmieszczeniem ludności a warunkami naturalnymi występującymi w Australii
• określa główne cechy gospodarki Australii na tle warunków przyrodniczych

V. Obszary okołobiegunowe

Uczeń:

• określa położenie geograficzne obszarów okołobiegunowych
• wyjaśnia znaczenie terminów: góra lodowa, pak lodowy, lądolód, lodowce szelfowe, nunataki
• wymienia gatunki roślin i zwierząt na obszarach Arktyki i Antarktyki
• wymienia surowce mineralne na obszarach Arktyki i Antarktyki
• wskazuje na mapie Antarktydy położenie polskiej stacji badawczej

H. Arctowskiego

Uczeń:

• wymienia cechy środowiska przyrodniczego obszarów okołobiegunowych
• charakteryzuje klimat Arktyki i Antarktyki
• wymienia zagrożenia środowiska naturalnego obszarów polarnych

Uczeń:

• opisuje zjawisko dnia polarnego i nocy polarnej na obszarach okołobiegunowych
• charakteryzuje ludy zamieszkujące Arktykę oraz warunki ich życia
• opisuje warunki życia w polarnej stacji badawczej

Uczeń:

• porównuje środowisko przyrodnicze Arktyki i Antarktyki
• wyjaśnia, dlaczego Antarktyda jest największą pustynią lodową
• prezentuje osiągnięcia polskich badaczy obszarów okołobiegunowych
• wyjaśnia status prawny Antarktydy
• omawia znaczenie traktatu antarktycznego

Uczeń:

• omawia zmiany w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych
• charakteryzuje cele oraz zakres badań prowadzonych w Arktyce i w Antarktyce na podstawie dostępnych źródeł
• omawia wkład Polaków w badania obszarów polarnych na podstawie dostępnych źródeł