OSIEDLA I PRZYSIÓŁKI W KAMIONCE MAŁEJ

 

1. Nazwy pochodzące od nazwisk gospodarzy:

 

Orłówka – od nazwiska Orzeł, które w domach należących do tego osiedla pojawiają się bardzo dawno, np. w księdze chrztów w roku 1786.

 

Olchawówka – od nazwiska Olchawa. Pod koniec XVIII wieku i przez cały wiek XIX przewija się to nazwisko w metrykach chrzcielnych w domach należących do w/w osiedla. Występuje ono tam jeszcze dziś.

 

Kretasówka – od nazwiska gospodarza Kretas. Nazwisko to zaginęło w Kamionce w latach międzywojennych. Występowało natomiast już w dokumentah ss. Klarysek na początku XVIII w.

 

Czechówka – osiedle zamieszkałe przez gospodarzy Czechów. Nazwisko należące do najstarszych w Kamionce; wielokrotnie pojawia się w spisach dóbr zakonnych. Samo nazwisko w księgach pisanych po łacinie raz występuje w formie „Czech”, a kiedy indziej „Cech”. Trudno ustalić czy wywodzi się od jakiegoś osadnika przybyłego z Czech, czy może od rolnika trudniącego się jakimś rzemiosłem. Istnieje podanie, że część gospodarzy uprawiających tu trudną, nieurodzajną ziemię zajmowala się też rzemiosłem, a jak wiadomo w średniowieczu popularne były zrzeszenia rzemieślników zwane cechami. Możliwe jest, że od takiego właśnie cechu wzięło się nazwisko „Czech”.

 

Klepaczówka – kmieć o nazwisku Klepacz występuje w dokumentach z początku XVIII w. (1721r.). Po raz ostatni w metrykach chrzcielnych nazwisko to pojawia się w 1794 r. Później zanika, ale nazwa osiedla używana jest do dziś.

 

Figlówka, Figlowo – gospodarz o nazwisku Figiel przybył do Kamionki z Rajbrotu około 1830 r. Nazwisko to nie występuje długo (być może w tej rodzinie nie było synów, którzy dziedziczyli by nazwisko), ale nazwa osiedli utrwaliła się i figuruje po dzień dzisiejszy.

 

Humowo – bodaj najdziwniejsza nazwa osiedla w Kamionce. Wywodzi się od nazwiska gospodarza Kum (stąd Kumowo). Potem została najprawdopodobniej zniekształcona i w brzmieniu Humowo przetrwała do dziś. Osiedle to jest dość licznie zasiedlone.

 

Matrasówka – od gospodarzy Matrasów. Nazwisko to należy do bardzo starych i bardzo często powtarzających się nazwisk w księdze chrztów. Przetrwało do dziś, występuje też na Matrasówce.

 

Dziedziczki – od nazwiska Dziedzic, które występowało jeszcze do II wojny światowej. Rodzime nazwisko zanikło; również nazwa osiedla jest rzadko używana, jedynie przez starsze pokolenie.

 

Orzełkówka – od nazwiska Orzełek (nie mylić z nazwiskiem Orzeł), które było bardzo popularne w XVIII/XIX wieku (kilka rodzin nosiło to nazwisko). Dziś nie występuje, a osiedle jest zamieszkałe przez kilka rodzin.

 

U Janasa - nazwisko Janas w Kamionce pod nr 15 figurowało do połowy XIX w. Mimo, że dawno zaginęło, nazwa tego domu brzmi wciąż tak samo.

 

Habejówka – osiedle to ma bardzo dziwną nazwę. Jest też kilka wersji jej postania. Według jednej z nich jeden z gospodarzy miał na imię Sebastian, co w zdrobnieniu brzmiało Sobek. Jednak jego żona (według jednych jąkająca się, według innych Żydówka słabo mówiąca po polsku) wołała na niego Habek. Stąd nazwa gospodarstwa (kiedyś pojedynczego, teraz 5 domów) – Habejówka. Ciekawą rzeczą jest jeszcze to, że w pobliskiej Wojakowej do jednych gospodarzy mówią „do Habka” (skąd takie podobieństwo?).

 

Łagoszówka – od nazwiska Łagosz znanego już z dokumentów ss. Klarysek, a które w Kamionce było bardzo popularne i w osiedlu Łagoszówka jeszcze występuje (1 dom).

 

 

2. Nazwy wywodzące się od zdarzeń:

 

Pustki – nazwa bardzo stara, używana już na początku XIX w. W osiedlu tym znaczna część mieszkańców (niektórzy twierdzą, że wszyscy) wymarła na cholerę. Zdarzenie miało miejsce ok. 1820 r. Dziś na osiedlu znajduje się kapliczka postawiona na starym cmentarzu cholerycznym. Grzebano tam zmarłych co najmniej dwukrotnie. W 1873 roku po kolejnej zarazie i pochówku cmentarz był poświęcony przez dziekana Gabryelskiego z Jakubkowic (Łososiny Dolnej). Dziś nie ma śladu po cmentarzu, ale trawy wokół kapliczki nie wypasa się przez pamięć dla zmarłych.

 

Pożogi – nazwa osiedla wywodzi się od pożaru (pożoga). Miejscowi ludzie wspominają jakieś pożary, nie potrafią jednak podać przybliżonego czasu ani wydarzeń. Nazwa Pożogi wymieniana jest w kronice parafialnej w roku 1873 jako miejsce, gdzie również wiele osób wymarło na cholerę oraz, że ktoś z tego osiedla przywiózł ową zarazę z Nowego Sącza.

 

Lipniczka -

 

 

3. Nazwy powstałe od ukształtowania terenu, roślinności:

 

Nad Obłazem – czyli nad stromym urwiskiem (obłaz- urwisko, osuwisko).

 

Pod Głojscem (inaczej Podgłaszcze) – nazwa wywodzi się od góry (wzniesienia) Głaśla. Wzniesienie to jest łagodne, kopulaste, czyli jakby ugłaskane. Nie żyjąca już Anna Zelek (spod Sośliny) wspominała, że nazwa wzniesienia Głaśla widniała na mapach Austriaków kwaterujących w jej rodzinnym domu (nr 41) podczas I wojny światowej w 1914r.

 

Poddziele (Pod Dziołem, Na Dziole, Za Dziołem) – nazwa pochodzi od słowa dzioł (dział), czyli grzbietu wzniesienia (między wzniesieniami), który oddziela zlewiska potoków bądź rzek.

 

Rosochatka – osiedle to jest najdalej wysunięte na północ na mapie Kamionki, stanowi jakby cypel. Miejscowi ludzie nie potrafią wytłumaczyć znaczenia czy pochodzenia nazwy. Najprawdopodobniej pochodzi ona od słowa rosochaty, tj. rozłożysty (tak jak ten teren, który jest rozłożysty, rozległy). Inne jednak słowo: rozsocha (bardzo stare) oznacza rękojeść radła i może być, że tamtejsi gospodarze trudnili się wykonywaniem takich przedmiotów.

 

Padoły – nazwa tego osiedla ma chyba związek z trudnym, niedostępnym ukształtowaniem terenu, a co za tym idzie ciężkim życiem i pracą żyjących tam ludzi (padół: dolina, wąwóz, w przenośni = ciężkie życie).

 

Podzabrzeż (Pod Zabrzeżą) – teren, na którym znajduje się to osiedle położony jest najbliżej rzeki Łososiny (nad brzegiem lub za brzegiem). Najprawdopodobniej od tego wywodzi się nazwa przysiółka.

 

Na Mocurach (Mocury, u Mocurki) – miejsce to, na którym dziś znajduje się tylko jedno zabudowanie (drugie wyburzone) charakteryzuje się podmokłym podłożem zwanym „mocurą”. W tym miejscu ma swój początek jeden ze strumyków składajacych sie na potok Kamionka.

 

Podsośnina (Pod Sośliną, Pod Sośniną) – przysiółek ulokowany poniżej dużego, sosnowego lasu pokrywającego Kobyłę.

 

Za lasem – małe osiedle (dwa domy) odcięte od reszty wsi lasem, który otacza te gospodarstwa niemal ze wszystkich stron.

 

Dębina (Dembina) – dość duże osiedle, którego nazwa pojawia się w dokumentach z 1775 r. i nazwę swą bierze najprawdopodobniej od lasu dębowego, który być może ustępował miejsca kolejnym zagrodom i polom uprawnym. Dziś nie występuje tu jakieś większe skupisko tych drzew, choć pojedyncze okazy się zdarzają. Powyżej tego osiedla ciągnie się pasmo Kobyły, które pokryte jest dużym lasem ciągnącym się przez Rajbrot aż do Lipnicy. W lesie tym znajduje się wiele pięknych, starych dębów.

 

Maliniska – stara i do dziś popularna nazwa przysiółka, który mógł słynąć z gajów malinowych (dziko rosnące, leśne maliny).