Wymagania na poszczególne oceny[1]

ocena dopuszczająca

ocena dostateczna

ocena dobra

ocena bardzo dobra

ocena celująca

1. Środowisko przyrodnicze Polski

Uczeń:

• podaje cechy położenia Polski w Europie na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• podaje całkowitą powierzchnię Polski
• wymienia kraje sąsiadujące z Polską i wskazuje je na mapie
• wymienia najważniejsze wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski
• wyjaśnia znaczenie terminów: plejstocen, holocen
• wyjaśnia znaczenie terminu rzeźba polodowcowa(glacjalna)
• wymienia formy terenu utworzonena obszarze Polski przez lądolód skandynawski
• wymienia pasy rzeźby terenu Polskii wskazuje je na mapie
• wymienia główne rodzaje skał
• wyjaśnia znaczenie terminów: ciśnienie atmosferyczne, niż baryczny, wyż baryczny
• wymienia cechy klimatu morskiego i klimatu kontynentalnego
• podaje nazwy mas powietrza napływających nad terytorium Polski
• wymienia elementy klimatu
• wyjaśnia znaczenie terminu średnia dobowa temperatura powietrza
• wymienia czynniki, które warunkują zróżnicowanie temperatury powietrza i wielkość opadów w Polsce
• określa przeważający kierunek wiatrów w Polsce
• wyjaśnia znaczenie terminu przepływ
• wyjaśnia znaczenie terminów: źródło, rzeka główna, dopływ, system rzeczny, dorzecze, zlewisko, ujście deltowe, ujście lejkowate
• wskazuje na mapie główne rzeki Europy i Polski
• wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, dolina rzeczna, koryto rzeczne, obszar zalewowy, sztuczny zbiornik wodny, retencja naturalna
• wymienia przyczyny powodzi w Polsce

• określa na podstawie mapy ogólnogeograficznej położenie Morza Bałtyckiego
• wskazuje na mapie Morza Bałtyckiego jego największe zatoki, wyspy i cieśniny
• omawia linię brzegową Bałtyku
• podaje główne cechy fizyczne Bałtyku
• wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, czynniki glebotwórcze, poziomy glebowe
• wymienia typy gleb w Polsce
• wyjaśnia znaczenie terminu lesistość
• wymienia różne rodzaje lasów w Polsce
• wymienia formy ochrony przyrody w Polsce
• wskazuje parki narodowe na mapie Polski

Uczeń:

• omawia cechy położenia Europy i Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• opisuje granicę między Europą a Azją
  na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy
• odczytuje szerokość geograficzną
  i długość geograficzną wybranych punktów na mapie Polski i Europy
• wskazuje na mapie przebieg granic Polski
• omawia proces powstawania gór
• wymienia ruchy górotwórcze, które zachodziły w Europie i w Polsce
• wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej góry fałdowe, zrębowe oraz wulkaniczne w Europie i w Polsce
• omawia zlodowacenia na obszarze Polski
• opisuje nizinne i górskie formy polodowcowe
• porównuje krzywą hipsograficzną Polski i Europy
• dokonuje podziału surowców mineralnych
• podaje cechy klimatu Polski
• podaje zróżnicowanie długości okresu wegetacyjnego w Polsce na podstawie mapy tematycznej
• opisuje wody powierzchniowe Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• rozpoznaje typy ujść rzecznych
• opisuje zjawisko powodzi
• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski obszary zagrożone powodzią
• wskazuje na mapie Polski rozmieszczenie największych sztucznych zbiorników wodnych
• omawia wielkość i głębokość Bałtyku
• charakteryzuje temperaturę wód oraz zasolenie Bałtyku na tle innych mórz świata
• opisuje świat roślin i zwierząt Bałtyku
• opisuje wybrane typy gleb w Polsce
• przedstawia na podstawie mapy tematycznej rozmieszczenie gleb na obszarze Polski
• omawia na podstawie danych statystycznych wskaźnik lesistości Polski
• omawia strukturę gatunkową lasów w Polsce
• podaje przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i pomników przyrody na obszarze wybranego regionu
• charakteryzuje wybrane parki narodowe w Polsce

Uczeń:

• oblicza rozciągłość południkową
  oraz rozciągłość równoleżnikową Europy i Polski
• opisuje dzieje Ziemi
• wyjaśnia, jak powstał węgiel kamienny
• charakteryzuje na podstawie map geologicznych obszar Polski na tle struktur geologicznych Europy
• opisuje cechy różnych typów genetycznych gór
• przedstawia współczesne obszary występowania lodowców na Ziemi
  i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej świata
• charakteryzuje działalność rzeźbotwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze Polski
• omawia na podstawie mapy ogólnogeograficznej cechy ukształtowania powierzchni Europy
  i Polski
• opisuje rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce na podstawie mapy tematycznej
• omawia warunki klimatyczne w Europie
• charakteryzuje czynniki kształtujące klimat w Polsce
• omawia wpływ głównych mas powietrza na klimat i pogodę w Polsce
• odczytuje wartości temperatury powietrza i wielkość opadów atmosferycznych z klimatogramów
• wyjaśnia, jak powstają najważniejsze wiatry lokalne w Polsce
• wyjaśnia, na czym polega asymetria dorzeczy Wisły i Odry
• opisuje na podstawie mapy cechy oraz walory Wisły i Odry
• wymienia czynniki sprzyjające powodziom w Polsce
• określa rolę przeciwpowodziową sztucznych zbiorników
• charakteryzuje i rozpoznaje typy wybrzeży Bałtyku
• omawia powstawanie gleby
• wyróżnia najważniejsze cechy wybranych typów gleb na podstawie profili glebowych
• omawia funkcje lasów
• omawia na podstawie mapy Polski przestrzenne zróżnicowanie lesistości
  w Polsce
• ocenia rolę parków narodowych
  i innych form ochrony przyrody
• w zachowaniu naturalnych walorów środowiska przyrodniczego

Uczeń:

• rozróżnia konsekwencje położenia geograficznego oraz politycznego Polski
• charakteryzuje jednostki geologiczne Polski
• wskazuje na mapach Europy i Polski obszary, na których występowały ruchy górotwórcze
• przedstawia proces powstawania lodowców
• wykazuje pasowość rzeźby terenu Polski
• przedstawia czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni Polski
• rozpoznaje główne skały występujące na terenie Polski
• podaje przykłady gospodarczego wykorzystania surowców mineralnych w Polsce
• opisuje pogodę kształtowaną przez główne masy powietrza napływające nad teren Polski
• opisuje na podstawie map tematycznych rozkład temperatury powietrza oraz opadów atmosferycznych w Polsce
• omawia ważniejsze typy jezior w Polsce
• analizuje konsekwencje stosowania różnych metod ochrony przeciwpowodziowej
• omawia największe powodzie w Polscei ich skutki
• omawia niszczącą i budującą działalność Bałtyku
• omawia procesy i czynniki glebotwórcze
• opisuje typy lasów w Polsce
• opisuje unikalne na skalę światową obiekty przyrodnicze objęte ochroną na terenie Polski

Uczeń:

• wykazuje konsekwencje rozciągłości południkowej i rozciągłości równoleżnikowej Polski i Europy
• wykazuje zależność między występowaniem ruchów górotwórczych w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski
• wykazuje zależność między występowaniem zlodowaceń w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski
• opisuje wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze
• wykazuje wpływ zmienności pogody w Polsce na rolnictwo, transport i turystykę
• ocenia znaczenie gospodarcze rzek i jezior w Polsce
• omawia na wybranych przykładach wpływ wylesiania dorzeczy, regulacji koryt rzecznych, stanu wałów przeciwpowodziowych, zabudowy obszarów zalewowych i sztucznych zbiorników wodnych na wezbrania oraz występowanie i skutki powodzi w Polsce
• wymienia główne źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego
• ocenia przydatność przyrodniczą i gospodarczą lasów w Polsce
• podaje argumenty przemawiające za koniecznością zachowania walorów dziedzictwa przyrodniczego
• planuje wycieczkę do parku narodowego lub rezerwatu przyrody

2. Ludność i urbanizacja w Polsce

Uczeń:

• wymienia nazwy państw sąsiadujących
  z Polską
• wskazuje na mapie administracyjnej Polski poszczególne województwa i ich stolice
• wyjaśnia znaczenie terminów: przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, wyż demograficzny, niż demograficzny
• wymienia na podstawie danych statystycznych państwa o różnym współczynniku przyrostu naturalnego
  w Europie
• wyjaśnia znaczenie terminów: piramida płci i wieku, średnia długość trwania życia
• odczytuje dane dotyczące struktury płci i wieku oraz średniej długości trwania życia w Polsce na podstawie danych statystycznych
• wyjaśnia znaczenie terminu gęstość zaludnienia
• wymienia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Polsce
• wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji, przyrost rzeczywisty, współczynnik przyrostu rzeczywistego
• wyjaśnia znaczenie terminu migracje wewnętrzne
• wymienia przyczyny migracji wewnętrznych
• odczytuje dane dotyczące wielkości i kierunków emigracji z Polski
• wymienia główne skupiska Polonii
• wymienia mniejszości narodowe w Polsce
• wskazuje na mapie Polski regiony zamieszkiwane przez mniejszości narodowe
• wyjaśnia znaczenie terminów: struktura zatrudnienia, bezrobocie, stopa bezrobocia, ludność aktywna zawodowo
• odczytuje z danych statystycznych wielkość zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki
• odczytuje z mapy zróżnicowanie przestrzenne bezrobocia w Polsce i w Europie
• wyjaśnia znaczenie terminów: miasto, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja monocentryczna, aglomeracja policentryczna (konurbacja)
• wymienia największe miasta Polski i wskazuje je na mapie
• wymienia funkcje miast
• odczytuje z danych statystycznych wskaźnik urbanizacji w Polsce i w wybranych krajach Europy
• wymienia przyczyny migracji do stref podmiejskich
• wymienia przyczyny wyludniania się wsi oddalonych od dużych miast

Uczeń:

• wymienia przykłady terytoriów zależnych należących do państw europejskich
• prezentuje na podstawie danych statystycznych zmiany liczby ludności Europy i Polski po II wojnie światowej
• omawia na podstawie wykresu przyrost naturalny w Polsce w latach 1946–2018
• omawia przestrzenne zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego w Polsce
• omawia na podstawie danych statystycznych średnią długość trwania życia Polaków na tle europejskich społeczeństw
• wyjaśnia, czym są ekonomiczne grupy wieku
• wyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia w Polsce
• omawia na podstawie mapy tematycznej przestrzenne zróżnicowanie gęstości zaludnienia
  w Polsce
• podaje najważniejsze cechy migracji wewnętrznych w Polsce
• wymienia główne przyczyny migracji zagranicznych w Polsce
• określa kierunki napływu imigrantów
  do Polski
• wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego obszary o dużym wzroście liczby ludności
• charakteryzuje mniejszości narodowe, mniejszości etniczne i społeczności etniczne w Polsce
• podaje przyczyny bezrobocia w Polsce
• porównuje wielkość bezrobocia
  w Polsce i innych krajach europejskich na podstawie danych statystycznych
• podaje przyczyny rozwoju największych miast w Polsce
• podaje przykłady miast o różnych funkcjach w Polsce
• wymienia typy zespołów miejskich
  w Polsce i podaje ich przykłady
• wskazuje różnice między aglomeracją monocentryczną a aglomeracją policentryczną
• omawia przyczyny migracji do stref podmiejskich

Uczeń:

• omawia zmiany na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX w.
• oblicza współczynnik przyrostu naturalnego
• podaje przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego w Europie i w Polsce
• omawia czynniki wpływające na liczbę urodzeń w Polsce
• porównuje udział poszczególnych grup wiekowych ludności w Polsce na podstawie danych statystycznych
• oblicza wskaźnik gęstości zaludnienia Polski
• opisuje na podstawie mapy cechy rozmieszczenia ludności w Polsce
• opisuje skutki migracji zagranicznych
  w Polsce
• porównuje przyrost rzeczywisty ludności w Polsce i w wybranych państwach Europy
• omawia przyczyny migracji wewnętrznych w Polsce
• wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego gminy o dużym spadku liczby ludności
• analizuje współczynnik salda migracji
• na przykładzie województw zachodniopomorskiego i podlaskiego
• porównuje strukturę narodowościową ludności Polski ze strukturą narodowościową ludności w wybranych państwach europejskich
• określa na podstawie danych statystycznych różnice między strukturą zatrudnienia ludności w poszczególnych województwach
• porównuje stopę bezrobocia w wybranych krajach europejskich
• charakteryzuje funkcje wybranych miast w Polsce
• omawia przyczyny rozwoju miast w Polsce
• porównuje wskaźnik urbanizacji w Polsce i wybranych krajach Europy
• analizuje rozmieszczenie oraz wielkość miast w Polsce
• omawia na podstawie map tematycznych zmiany liczby ludności w strefach podmiejskich Krakowa i Warszawy

Uczeń:

• omawia podział administracyjny Polski
• omawia na podstawie danych statystycznych uwarunkowania przyrostu naturalnego w Polsce na tle Europy
• omawia strukturę płci i strukturę wieku ludności Polski na tle tych struktur w wybranych państwach europejskich na podstawie piramidy płci i wieku
• omawia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w wybranych państwach Europy i Polski
• oblicza przyrost rzeczywisty i współczynnik przyrostu rzeczywistego w Polsce
• charakteryzuje skutki migracji wewnętrznych w Polsce
• wyjaśnia wpływ migracji na strukturę wieku ludności obszarów wiejskich
• omawia przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce
• przedstawia strukturę wyznaniową Polaków na tle innych państw Europy
• omawia strukturę zatrudnienia wg działów gospodarki w poszczególnych województwach
• analizuje wielkość miast w Polsce i ich rozmieszczenie wg grup wielkościowych
• omawia pozytywne i negatywne skutki urbanizacji
• omawia wpływ migracji do stref podmiejskich na przekształcenie struktury demograficznej okolic Krakowa i Warszawy
• określa zmiany w użytkowaniu i zagospodarowaniu stref podmiejskich na przykładzie Krakowa i Warszawy

Uczeń:

• analizuje na podstawie dostępnych źródeł ekonomiczne skutki utrzymywania się niskich lub ujemnych wartości współczynnika przyrostu naturalnego w krajach Europy i Polski
• analizuje konsekwencje starzenia się społeczeństwa europejskiego
• analizuje skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce
• ocenia skutki migracji zagranicznych w Polsce i w Europie
• ukazuje na wybranych przykładach wpływ procesów migracyjnych
• na strukturę wieku i zmiany zaludnienia obszarów wiejskich
• omawia na podstawie dostępnych źródeł problemy mniejszości narodowych w Europie i w Polsce
• analizuje na podstawie dostępnych źródeł skutki bezrobocia w Polsce
• omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące w procesie urbanizacji w Polsce po II wojnie światowej
• identyfikuje na wybranych przykładach związki między rozwojem dużych miast a zmianami w użytkowaniu i zagospodarowaniu terenu, w stylu zabudowy oraz w strukturze demograficznej w strefach podmiejskich

3. Rolnictwo i przemysł Polski

Uczeń:

• wymienia funkcje rolnictwa
• wymienia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce
• wymienia na podstawie map tematycznych regiony rolnicze w Polsce
• wyjaśnia znaczenie terminów: plon, zbiór, areał
• wymienia główne uprawy w Polsce
• wskazuje na mapie główne obszary upraw w Polsce
• wyjaśnia znaczenie terminów: chów, pogłowie
• wymienia główne zwierzęta gospodarskie w Polsce
• wskazuje na mapie obszary chowu zwierząt gospodarskich
• dokonuje podziału przemysłu na sekcje i działy
• wymienia funkcje przemysłu
• wymienia podstawowe cechy gospodarki centralnie sterowanej i gospodarki rynkowej
• wymienia źródła energii
• wymienia typy elektrowni
• wskazuje na mapie największe elektrownie w Polsce
• wymienia główne źródła energii w województwach pomorskim i łódzkim
• wymienia największe porty morskie
• w Polsce i wskazuje je na mapie
• wymienia źródła zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego
• podaje przyczyny kwaśnych opadów

Uczeń:

• opisuje warunki przyrodnicze
  i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
  w Polsce
• prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę wielkościową gospodarstw rolnych w Polsce
• przedstawia znaczenie gospodarcze głównych upraw w Polsce
• prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę upraw w Polsce
• wymienia główne rejony warzywnictwa
  i sadownictwa w Polsce
• przedstawia znaczenie gospodarcze produkcji zwierzęcej w Polsce
• wymienia czynniki lokalizacji chowu bydła, trzody chlewnej i drobiu w Polsce
• omawia cechy polskiego przemysłu
• wymienia przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski
• omawia cechy gospodarki Polski przed 1989 rokiem i po nim
• lokalizuje na mapie Polski elektrownie cieplne, wodne i niekonwencjonalne
• opisuje wielkość produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych
• podaje przyczyny rozwoju energetyki wiatrowej i słonecznej w województwach pomorskim i łódzkim
• opisuje na podstawie danych statystycznych wielkość przeładunków w polskich portach morskich
• omawia rodzaje zanieczyszczeń i ich źródła

Uczeń:

• przedstawia rolnictwo jako sektor gospodarki oraz jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
• charakteryzuje regiony rolnicze o najkorzystniejszych warunkach do produkcji rolnej w Polsce
• przedstawia strukturę użytkowania ziemi w Polsce na tle innych krajów Europy
• prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę chowu zwierząt gospodarskich w Polsce
• przedstawia przemysł jako sektor gospodarki i jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
• opisuje rozmieszczenie przemysłu w Polsce
• omawia strukturę zatrudnienia w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej przed 1989 rokiem
• prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce na tle wybranych krajów Europy
• wyjaśnia wpływ warunków pozaprzyrodniczych na wykorzystanie OZE w województwach pomorskim i łódzkim
• opisuje na podstawie danych statystycznych strukturę przeładunków w polskich portach morskich
• opisuje strukturę połowów ryb w Polsce
• charakteryzuje wpływ poszczególnych sektorów gospodarki na stan środowiska
• wymienia źródła zanieczyszczeń komunalnych

Uczeń:

• omawia poziom mechanizacji
  i chemizacji rolnictwa w Polsce
• charakteryzuje czynniki wpływające na rozmieszczenie upraw w Polsce
• porównuje produkcję roślinną w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy
• porównuje produkcję zwierzęcą w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy
• omawia rozwój przemysłu w Polsce po II wojnie światowej
• analizuje przyczyny i skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu
• • opisuje zmiany, które zaszły
    w strukturze produkcji po 1989 roku
    w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej
  • omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące współcześnie w polskiej energetyce
• • wymienia korzyści płynące
    z wykorzystania źródeł odnawialnych
    do produkcji energii
  • analizuje dane statystyczne dotyczące liczby farm wiatrowych w Łódzkiem
    i Pomorskiem
  • określa na podstawie dostępnych źródeł uwarunkowania rozwoju gospodarki morskiej w Polsce
  • omawia rozwój przemysłu stoczniowego w Polsce
• analizuje na podstawie danych statystycznych stopień zanieczyszczenia wód śródlądowych
• omawia skutki zanieczyszczenia środowiska naturalnego

Uczeń:

• przedstawia korzyści dla polskiego rolnictwa wynikające z członkostwa naszego kraju w Unii Europejskiej
• dokonuje na podstawie danych statystycznych analizy zmian pogłowia wybranych zwierząt gospodarskich
• w Polsce po 2000 roku i wyjaśnia ich przyczyny
• wykazuje na podstawie dostępnych źródeł wpływ przemian politycznych
  i gospodarczych w Polsce po 1998 roku na zmiany struktury zatrudnienia w wybranych regionach kraju
• analizuje na wybranych przykładach warunki przyrodnicze
  i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii ze źródeł odnawialnych
  i nieodnawialnych lub ograniczające tę produkcję oraz określa ich wpływ na rozwój energetyki
• przedstawia perspektywy rozwoju gospodarki morskiej w Polsce
• ustala na podstawie dostępnych źródeł, w których regionach w Polsce występuje największe zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego

4. Usługi w Polsce

Uczeń:

• podaje przykłady różnych rodzajów usług w Polsce
• wyjaśnia znaczenie terminu komunikacja
• wyróżnia rodzaje transportu w Polsce
• wskazuje na mapie Polski porty morskie oraz lotnicze
• wyróżnia rodzaje łączności
• wyjaśnia znaczenie terminów: centra logistyczne, spedycja
• wyjaśnia znaczenie terminów: eksport, import, bilans handlu zagranicznego
• wymienia państwa będące głównymi partnerami handlowymi Polski
• wyjaśnia znaczenie terminów: turystyka, walory turystyczne, infrastruktura turystyczna
• wymienia regiony turystyczne Polski i wskazuje je na mapie
• wymienia główne atrakcje turystyczne wybrzeża Bałtyku i Małopolski

• Uczeń:
• omawia zróżnicowanie usług w Polsce
• omawia rodzaje transportu lądowego w Polsce
• omawia na podstawie map tematycznych gęstość dróg kołowych w Polsce
• omawia na podstawie mapy tematycznej gęstość sieci kolejowej w Polsce
• omawia na podstawie danych statystycznych stan morskiej floty transportowej w Polsce
• omawia na podstawie mapy sieć autostrad i dróg ekspresowych
• wymienia towary, które dominują w polskim handlu zagranicznym
• wymienia rodzaje usług, które rozwijają się dzięki wzrostowi ruchu turystycznego
• omawia czynniki rozwoju turystyki
• wymienia polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO i wskazuje je na mapie

Uczeń:

• przedstawia usługi jako sektor gospodarki oraz ich rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
• charakteryzuje udział poszczególnych rodzajów transportu w przewozach pasażerów i ładunków
• omawia ruch pasażerski w portach lotniczych Polski
• podaje przyczyny nierównomiernego dostępu do środków łączności na terenie Polski
• wymienia główne inwestycje przemysłowe we Wrocławiu i w jego okolicach
• wskazuje na mapie tematycznej przykłady miejsc, w których przebieg autostrad i dróg ekspresowych sprzyja powstawaniu centrów logistycznych
• przedstawia przyczyny niskiego salda bilansu handlu zagranicznego w Polsce
• charakteryzuje polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO
• charakteryzuje na przykładach walory turystyczne Polski
• wskazuje na mapie położenie głównych atrakcji wybrzeża Bałtyku i Małopolski

Uczeń:

• wyjaśnia przyczyny zróżnicowania sieci transportowej w Polsce
• określa znaczenie transportu w rozwoju gospodarczym Polski
• prezentuje na podstawie dostępnych źródeł problemy polskiego transportu wodnego i lotniczego
• określa znaczenie łączności w rozwoju gospodarczym Polski
• • omawia rolę transportu morskiego
    w rozwoju innych działów gospodarki
  • ocenia znaczenie handlu zagranicznego dla polskiej gospodarki
  • analizuje na podstawie dostępnych źródeł wpływy z turystyki w Polsce i w wybranych krajach Europy
  • ocenia na podstawie dostępnych źródeł atrakcyjność turystyczną wybranego regionu Polski
• • analizuje dane statystyczne dotyczące ruchu turystycznego nad Morzem Bałtyckim i w Krakowie
  • określa wpływ walorów przyrodniczych wybrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki na tych obszarach

Uczeń:

• • identyfikuje związki między przebiegiem autostrad a lokalizacją przedsiębiorstw przemysłowych oraz centrów logistycznych i handlowych
    na wybranym obszarze kraju
• identyfikuje związki między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych
  na przykładzie Trójmiasta
• podaje przykłady sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej
• ocenia na podstawie dostępnych źródeł poziom rozwoju turystyki zagranicznej
  w Polsce na tle innych krajów Europy
• omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany, które zaszły w geograficznych kierunkach wymiany międzynarodowej Polski

5. Mój region i moja mała ojczyzna

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu region

• wskazuje położenie swojego regionu
  na mapie ogólnogeograficznej Polski
• wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej sąsiednie regiony
• wymienia najważniejsze walory przyrodnicze regionu
• wyjaśnia znaczenie terminu mała ojczyzna
• wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski, na mapie topograficznej lub
  na planie miasta obszar małej ojczyzny
• przedstawia źródła informacji o małej ojczyźnie
• wymienia walory środowiska geograficznego małej ojczyzny

Uczeń:

• charakteryzuje środowisko przyrodnicze regionu oraz określa jego główne cechy na podstawie map tematycznych

• rozpoznaje skały występujące
  w regionie miejsca zamieszkania
• wyróżnia najważniejsze cechy gospodarki regionu na podstawie danych statystycznych i map tematycznych
• określa obszar utożsamiany z własną małą ojczyzną jako symboliczną przestrzenią w wymiarze lokalnym
• rozpoznaje w terenie obiekty charakterystyczne dla małej ojczyzny
  i decydujące o jej atrakcyjności

Uczeń:

• wyjaśnia uwarunkowania zróżnicowania środowiska przyrodniczego w swoim regionie

• analizuje genezę rzeźby terenu swojego regionu
• prezentuje główne cechy struktury demograficznej ludności regionu
• prezentuje główne cechy gospodarki regionu
• opisuje walory środowiska geograficznego małej ojczyzny
• omawia historię małej ojczyzny
  na podstawie dostępnych źródeł

Uczeń:

• przedstawia w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) przyrodnicze
  i kulturowe walory swojego regionu

• prezentuje na podstawie informacji wyszukanych w różnych źródłach
  i w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) atrakcyjność osadniczą oraz gospodarczą małej ojczyzny jako miejsca zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczej

Uczeń:

• projektuje na podstawie wyszukanych informacji trasę wycieczki krajoznawczej po własnym regionie
• wykazuje na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych
  w wybranym miejscu własnego regionu zależności między elementami środowiska geograficznego
• planuje wycieczkę po swojej małej ojczyźnie
• projektuje na podstawie własnych obserwacji terenowych działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego) oraz poprawie warunków życia lokalnej społeczności

• podaje przykłady osiągnięć Polaków
  w różnych dziedzinach życia społeczno-
  -gospodarczego na arenie międzynarodowej