Polska i Polacy w II wojnie światowej

Wielka Trójka - prezentacja

Monte Cassino - historia piosenki

 

Główne bitwy z udziałem wojsk polskich

Piosenka: https://www.spiewnikniepodleglosci.pl/teksty/tekst-utworu-czerwone-maki-na-monte-cassino/

 

 

 

                                     Spot o Monte Cassino - Niezniszczalni 

 

                Biogramy bohaterów II wojny światowej          

Urodził się 11 sierpnia 1892 w Krośniewicach, znajdujących się wówczas na terenie zaboru rosyjskiego. Jego ojciec, Albert Anders, był agronomem i pracował jako administrator majątków ziemskich; matką była Elżbieta z domu Tauchert. Miał trzech braci. We wrześniu 1910 roku zgłosił się do służby wojskowej. Szkoła średnia, dobry stan zdrowia i zdany egzamin pozwalały skrócić służbę do roku i awansować na chorążego rezerwy.

W październiku 1921 roku rozpoczął studia w Wyższej Szkole Wojennej w Paryżu i staż liniowy we Francji. Do kraju wrócił w 1924 r. i mianowany został szefem sztabu Generalnego Inspektora Kawalerii, gen. broni Tadeusza Rozwadowskiego. Od listopada 1925 był komendantem Warszawy.

12 września 1939 roku objął dowództwo nad Grupą Operacyjną Kawalerii. Stoczył ciężkie walki przeciwko Niemcom w okolicach Mińska Mazowieckiego i Tomaszowa Lubelskiego. W tej ostatniej bitwie, po osiągnięciu poważnego sukcesu, jakim było zdobycie Krasnobrodu, wraz z Nowogródzką Brygadą Kawalerii dotarł do Majdanu Sopockiego, skąd udał się w kierunku Lwowa. W wyniku tego udało się mu przebić na południe. Wobec zaciskającego się pierścienia niemiecko-sowieckiego generał Anders zdecydował rozformować Grupę Kawalerii na mniejsze grupy, które miały przedostać się na Węgry. Przebijając się w jednej z takich grup, 29 września w okolicach Sambora, został postrzelony przez Ukraińców, po czym dostał się do niewoli sowieckiej. Był przetrzymywany w więzieniu NKWD na Łubiance. Dzięki podpisaniu umowy wojskowej między Polską i Rosją (układ Sikorski-Majski) i po agresji Niemiec na ZSRR, Stalin wyraził zgodę na formowanie polskiej armii na terenie Związku Radzieckiego.  W jej skład weszli żołnierze, a także aresztowani i wywiezieni do Związku Radzieckiego po zakończeniu kampanii wrześniowej. Wstąpienie  do wojska polskiego było dla nich jedyną szansą na wydostanie się z łagrów i więzień. Dowódcą armii polskiej został generał Władysław Anders. Wkrótce jednak Stalin wstrzymał nabór do armii oraz zmniejszył dla niej dostawy żywności i uzbrojenia.  Z tego powodu polscy żołnierze  opuścili w 1942 roku ZSRR i udali się na Bliski Wschód (Irak, Palestyna).  W grudniu 1943 roku Anders wraz z armią został przetransportowany do Włoch i uczestniczył w kampanii włoskiej. W maju 1944 walczył o Linię Gustawa zdobywając Monte Cassino, na którego szczycie znajdował się słynny klasztor benedyktyński.  Armia  niemiecka zaciekle broniła tego miejsca przed atakiem Amerykanów , Brytyjczyków i Nowozelandczyków. Dopiero ofensywa wojsk polskich zmusiła hitlerowców do wycofania się. W  bitwie pod Monte Cassino poległo ponad 900 polskich żołnierzy a około 3000 zostało rannych. W lipcu 1944 na wybrzeżu Morza Adriatyckiego gen. Anders ze swym wojskiem wyzwolił Ankonę. Po wojnie pozostał we Włoszech w składzie wojsk okupacyjnych. W 1946 został przetransportowany został do Wielkiej Brytanii, i tam, podobnie jak  większość żołnierzy, pozostał na emigracji. Zmarł 12 maja 1970 roku. Pochowany został, zgodnie z jego wolą, wśród swoich żołnierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym pod Monte Cassino, we Włoszech.

 

TADEUSZ KOMOROWSKI

– pseudonim ,,Bór", generał dywizji Wojska Polskiego, dowódca Armii Krajowej, Naczelny Wódz, odznaczony kawalerem Orderu Orła Białego

Urodził się 1 czerwca 1895 r. w Chorobrowie koło Lwowa (dziś na Ukrainie), a zmarł 24 sierpnia 1966 r. w Buckley w Anglii. Przyszedł na świat w rodzinie Mieczysława Mariana Komorowskiego herbu Korczak i Wandy Prawdzic Zaleskiej.

Gimnazjum ukończył we Lwowie, a następnie rozpoczął karierę wojskową w armii austro-węgierskiej, gdzie zdobył stopień podporucznika kawalerii. W czasie
I wojny światowej służył na froncie rosyjskim i włoskim uzyskując stopień porucznika. Z dniem 15 listopada 1918 r. został przyjęty do Wojska Polskiego
z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika i przydzielony do 9 Pułku Ułanów. W szeregach tego pułku wziął udział w wojnie z Ukraińcami, a później w wojnie z bolszewikami. W sierpniu 1920 r. objął dowództwo 12 Pułku Ułanów Podolskich. W bitwie pod Komarowem został ranny.

Po zakończeniu wojny polsko – bolszewickiej kontynuował karierę wojskową.

W 1938 r. został komendantem Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.

Gdy wybuchła II wojna światowa brał udział w walkach na Lubelszczyźnie. Po kapitulacji Polski udało mu się uniknąć aresztowania i zamieszkać w Krakowie.

Pod koniec 1939 r. stworzył konspiracyjną Organizację Wojskową i kierował nią do stycznia 1940 r. Komorowski przyjął wówczas pseudonim „Korczak". Po dekonspiracji i przedostaniu się latem 1941 r. do Warszawy został zastępcą komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej (ZWZ). Od 1 lipca 1943 r. do 2 października 1944 r. był dowódcą Armii Krajowej. W marcu 1944 r. został generałem dywizji. Podjął decyzję o wybuchu powstania warszawskiego
(1 sierpnia 1944 r.). Po upadku powstania poddał sie Niemcom i był przetrzymywany w obozach koncentracyjnych na terenie III Rzeszy. W maju 1945 roku został wyzwolony wraz z innymi jeńcami przez Amerykanów.

Przedostał się do Paryża a potem do Londynu, gdzie  objął obowiązki Naczelnego Wodza, a potem Prezesa Rady Ministrów. Zmarł na emigracji na atak serca i jest pochowany w Londynie.

 

Stanisław Maczek

- generał Wojska Polskiego i honorowy obywatel Holandii.

Stanisław Władysław Maczek urodził się w miejscowości Szczerzec pod Lwowem 31 marca 1892.  Po ukończeniu gimnazjum w Drohobyczu przeniósł się z rodziną do Lwowa gdzie studiował na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Lwowskiego filozofię ścisłą oraz filologię polską. Równocześnie zaangażował się w działalność patriotyczną, odbył przeszkolenie wojskowe i pierwsze ćwiczenia w Związku Strzeleckim.

Podczas I wojny światowej Stanisław Maczek został wcielony do armii austro-węgierskiej i wysłany na front włoski. Po zawieszeniu broni 11 listopada 1918 r. zdezerterował i przedostał się do Krosna, gdzie już 14 listopada wstąpił do Wojska Polskiego i otrzymał dowództwo kompanii krośnieńskiej. Jednostka dowodzona przez niego walczyła z Ukraińcami o wschodnie tereny Polski i  niemal samodzielnie zdobyła Drohobycz
i Borysław, a później Stanisławów i inne miejscowości.

Po zakończeniu walk na Ukrainie Maczek wziął udział w wojnie z bolszewikami.

W okresie międzywojennym pozostał w zawodowej służbie wojskowej.

W 1939 r. Maczek wraz ze swą jednostką brał udział w walkach odwrotowych i działaniach opóźniających na rzecz Armii Kraków i Karpaty, zadając Niemcom ciężkie straty w bitwach pod Jordanowem, Wiśniczem, Łańcutem i Rzeszowem. Po najeździe sowieckim na Polskę zmuszony był przerwać walkę z Niemcami i wobec nadciągających jednostek Armii Czerwonej przekroczyć granicę węgiersko-polskią na Przełęczy Tatarskiej. 15 listopada 1939 r., w uznaniu zasług, otrzymał awans do stopnia generała brygady. 21 października 1939 Maczek przedostał się do Francji, gdzie planował utworzyć dywizję pancerną. Mimo, iż nie udało się jej utworzyć w całości, to po agresji niemieckiej na Francję w czerwcu 1940, Maczek na czele powstałej 10 Brygady Kawalerii Pancernej wyruszył na front w Szampanii.

W październiku 1940 roku Maczek przybył do Londynu, gdzie otrzymał order Virtuti Militari za męstwo w walkach we Francji i objął dowództwo 2 Brygady Strzelców (później przekształconej w 1 Dywizję Pancerną).

1 sierpnia 1944 dywizja wylądowała w Normandii. W składzie 2 Korpusu Kanadyjskiego, gen. Maczek dowodził swoją dywizją w zwycięskiej bitwie pod Falaise. W ciągłych walkach z Wehrmachtem, gen. Maczek prowadził dywizję w kierunku Belgii i Holandii, wyzwalając wiele miejscowości m.in. Bredę (bez strat wśród ludności cywilnej). 26 marca 1945, pod Łukiem Triumfalnym w Paryżu został odznaczony Komandorią Krzyża Legii Honorowej.

Od września 1945 dowodził jednostkami polskimi, które pozostały w Wielkiej Brytanii aż do ich demobilizacji.

Stanisław Maczek pozostał na emigracji w Edynburgu w Wielkiej Brytanii. 26 września 1946 władze komunistyczne pozbawiły go obywatelstwa polskiego. W 1971 obywatelstwo zostało mu przywrócone. Pozbawiony świadczeń przysługujących

żołnierzom alianckim, rozpoczął pracę jako sprzedawca, a następnie barman w restauracji hoteli prowadzonych wówczas przez polskich emigrantów: "Dorchester" i "Learmonth" w Edynburgu. Na wniosek ponad 40 000 mieszkańców Bredy generałowi przyznano honorowe obywatelstwo Holandii. 11 listopada 1990 r. został awansowany przez prezydenta RP na uchodźstwie do stopnia generała broni. W 1994 został kawalerem Orderu Orła Białego. Zmarł w wieku 102 lat w Edynburgu. Pochowany został na cmentarzu żołnierzy polskich w Bredzie.

W 2013 r. w Holandii wyhodowany został tulipan „Stanisław Maczek”

Stefan Rowecki

pseud. "Grot" generał dywizji Wojska Polskiego, komendant główny Armii Krajowej, teoretyk wojskowości.

Urodził się 25 grudnia 1895 w Piotrkowie Trybunalskim, zmarł 1-2 sierpnia 1944 w Sachsenhausen. Stał na czele pierwszego tajnego zastępu skautowego w Piotrkowie Trybunalskim. Studia techniczne rozpoczął w Warszawie, w Szkole Mechaniczno-Technicznej. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Józefa Piłsudskiego a po odzyskaniu niepodległości brał udział
w wojnie polsko – bolszewickiej.

W czasie kampanii wrześniowej dowodził brygadą w obronie środkowej Wisły, a później w pierwszej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. Po kapitulacji armii, uniknął niewoli i powrócił do Warszawy. Tam 5 października 1939 roku został zastępcą komendanta gen.  Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza. 3 maja 1940 roku został mianowany generałem brygady. Został komendantem głównym i dowódcą Sił Zbrojnych w Kraju. Był wówczas inicjatorem powołania stanowiska Delegata Rządu na Kraj. Utworzył organizację "Wachlarz" oraz połączył najważniejsze organizacje konspiracyjne w kraju w jednolite wojsko podziemne, Armię Krajową. 14 lutego 1942 został komendantem głównym Armii Krajowej. Był przeciwny współpracy z komunistami polskimi. Nadzorował przygotowanie planu powstania powszechnego, jakie Polskie Państwo Podziemne zamierzało wywołać pod koniec wojny. Został uznany za "wroga numer jeden" III Rzeszy i umieszczony na pierwszym miejscu niemieckiej listy poszukiwanych Polaków.  Został zdradzony przez polskiego agenta NKWD  i wydany Niemcom.  30 czerwca 1943 roku aresztowany w warszawskim mieszkaniu. Następnie został przewieziony do Berlina, gdzie stanowczo odrzucił niemiecką propozycję współdziałania.
W połowie lipca 1943 roku został osadzony  w obozie koncentracyjnym.
1 sierpnia 1944, na wieść o wybuchu powstania warszawskiego Stefana Roweckiego zgładzono.

 

Elżbieta Zawacka

– ps. "Zelma", "Sulica", Kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, cichociemna, generał brygady

Urodziła się 19 marca 1909 w Toruniu. Maturę zdała w Żeńskim Gimnazjum Humanistycznym, a następnie skończyła studia matematyczne na Uniwersytecie Poznańskim. Na czwartym roku studiów związała się z Organizacją Przysposobienia Kobiet do Obrony Kraju. Po studiach podjęła pracę jako nauczycielka w szkole średniej i udzielała się społecznie jako instruktor Przysposobienia Wojskowego Kobiet (PWK).

Gdy wybuchła wojna we wrześniu 1939 roku Elżbieta Zawacka była żołnierzem Kobiecego Batalionu Pomocniczej Służby Wojskowej, walczącym w obronie Lwowa. Po kapitulacji Polski wstąpiła do tworzącej się Służby Zwycięstwu Polski i organizowała ruch oporu na Śląsku. Od połowy 1941 r. była tajnym kurierem między Warszawą a Berlinem przewożąc w obie strony pocztę, która potem przez Szwecję trafiała do Londynu i z powrotem. Organizowała też szlak kurierów podążających do Londynu przez Niemcy. W latach 1939–1945 korzystając z fałszywych dokumentów przekraczała granice Rzeszy ponad sto razy przenosząc meldunki i informacje, zaś w przerwach między wyprawami uczyła się na tajnych kompletach.

W lutym 1943 r. wyruszyła jako emisariuszka Komendanta Głównego AK Stefana Roweckiego przez Niemcy, Francję, Hiszpanię i Gibraltar do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Z Londynu powróciła 9/10 września 1943 r. zrzucona ze spadochronem w ramach akcji "Neon 4" na placówkę "Solnica" we wsi Osowiec. Była jedyną kobietą wśród cichociemnych. Działając w WSK brała udział w powstaniu warszawskim, a po kapitulacji przedostała się do Krakowa skąd koordynowała działalność kurierską na trasach prowadzących do Szwajcarii. Po demobilizacji udała się na Zachód, jednak już w lutym 1946 r. ponownie znalazła się
w konspiracji, tym razem antykomunistycznej. Powróciła do "normalnego" życia podejmując pracę
w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego przy MON a następnie jako nauczycielka. 5 września 1951 r. została aresztowana przez UB i po procesie skazana na 10 lat więzienia. Na wolność wyszła 24 lutego 1955 r. Wróciła do pracy w szkolnictwie, w 1965 r. uzyskała doktorat nauk humanistycznych na Uniwersytecie Gdańskim a następnie pracowała w Instytucie Pedagogiki i Psychologii UMK w Toruniu.

W latach sześćdziesiątych Elżbieta Zawacka zajęła się gromadzeniem materiałów historycznych dokumentujących działalność Armii Krajowej w czasie wojny. W latach osiemdziesiątych działała w ruchu kombatanckim „Solidarności”, w 1986 współzakładała w Toruniu Klub Historyczny AK i przyczyniła się do powstania Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Odznaczona wieloma orderami: Orderem Wojennym Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Orderem Orła Białego, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Komandorskim tego orderu z gwiazdą oraz wiele innych. W 1990 roku z jej inicjatywy powstała Fundacja Archiwum i Muzeum Pomorskie AK oraz Wojskowej Służbie Polek w Toruniu, obecnie Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej.

Zmarła 10 stycznia 2009 roku mając prawie 100 lat.  Pochowana na Cmentarzu św. Jerzego w Toruniu.

Jan Nowak Jeziorański – kurier z Warszawy:

„Zelma stała się postacią legendarną. Uchodziła za człowieka ostrego i wymagającego od innych, ale najbardziej od samej siebie. Jej oddanie służbie graniczyło z fanatyzmem. Średniego wzrostu, blondynka
o niebieskich oczach, miała w sobie coś męskiego.”

 Leopold Okulicki

- ps.  ,,Niedźwiadek", ostatni komendant Armii Krajowej (AK)

Urodził się 12 listopada 1898 roku w Bratuciach koło Bochni w rodzinie chłopskiej. Do gimnazjum uczęszczał w Bochni. W 1913 roku wstąpił do Związku Strzeleckiego. Gdy maił 16 lat zdał egzamin podoficerski i wstąpił do 3 Pułku Piechoty Legionów.

Po kryzysie przysięgowym (1916) został wcielony do armii austriackiej. Uciekł na początku 1918 i działał
w POW w Krakowie, w listopadzie 1918 roku wstąpił do wojska polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej i w obronie Lwowa. W okresie międzywojennym związany z wojskiem. Ukończył Wyższą Szkołę Wojenną, zdobył stopień podpułkownika dyplomowanego.

Podczas kampanii wrześniowej od 1 do 28 września 1939 roku był oficerem łącznikowym Naczelnego Wodza, bronił Warszawy, jako szef sztabu odcinka „Zachód”. Po kapitulacji Warszawy od października 1939 r. współorganizował konspirację, został komendantem łódzkiego okręgu Związku Walki Zbrojnej a następnie komendantem tej organizacji we Lwowie. Tam został aresztowany w nocy z 21 na 22 stycznia 1941 roku przez NKWD i wywieziony do Moskwy, gdzie osadzono go w więzieniu na Łubiance. Tam otrzymał propozycję współpracy, której zdecydowanie odmówił. Po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej i podpisaniu układów między rządem gen. Władysława Sikorskiego i rządem ZSRR, został zwolniony z więzienia na interwencję gen. Władysława Andersa. Wraz z Andersem tworzył polską armię i walczył na Bliskim Wschodzie.

5 października 1943 r. Okulicki został Komendantem Bazy Przerzutowej i Ośrodka Wyszkolenia Cichociemnych w Bazie nr 10 „Impudent” we Włoszech. W nocy z 21 na 22 maja 1944 r. zrzucony na terytorium Polski. 3 czerwca 1944 objął stanowisko szefa Operacji i I zastępcy szefa Sztabu KG Armii Krajowej. Był w dowództwie AK jednym z głównych zwolenników walki zbrojnej w Warszawie, wymusił na gen. Borze-Komorowskim i gen. Pełczyńskim zgodę na wywołanie powstania warszawskiego. 11 września objął szefostwo sztabu KG AK a 3 października objął stanowisko komendanta głównego AK. Po upadku powstania udało mu się opuścić miasto w grupie ludności cywilnej a następnie zbiec z niemieckiego transportu kolejowego i wrócić do Komendy Okręgu. Kierował AK do 19 stycznia 1945 roku, kiedy to wydał rozkaz o rozwiązaniu AK zwalniający żołnierzy z przysięgi, nakazując jednocześnie pozostanie w konspiracji.

W wyniku prowokacji NKWD i UB w nocy z 27/28 marca 1945 r. został wraz z 15 innymi przywódcami AK
i Państwa Podziemnego aresztowany i wywieziony do Moskwy. Na procesie twardo i nieustępliwie bronił dobrego imienia AK i Polskiego Państwa Podziemnego. Nie ujawnił żadnych istotnych szczegółów. 21 czerwca 1945 r. został skazany władze radzieckie w słynnym procesie szesnastu na 10 lat więzienia, co było najwyższą karą wśród oskarżonych. Został zamordowany więzieniu na Łubiance 24 grudnia 1946 r., choć władze ZSRR oficjalnie podały, że zmarł na atak serca. Jego symboliczna znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Zrehabilitowany przez władze rosyjskie w 1990 r. Wielokrotnie pośmiertnie odznaczany najwyższymi polskimi orderami.

 

AUGUST  EMIL   FIELDROF  PS. „NIL”    

bojownik o niepodległość Polski, generał brygady Wojska Polskiego, organizator i dowódca Kedywu Armii Krajowej, dowódca organizacji NIE

Urodził się 20 marca 1895 r. w Krakowie. Tamże ukończył szkołę męską im. św. Mikołaja, a następnie I Męskie Seminarium. W 1910r. wstąpił do Strzelca (organizacja niepodległościowa), gdzie ukończył szkołę podoficerską.

W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich na froncie rosyjskim. Potem przeniesiony został na front włoski, gdzie w 1918 roku zdezerterował i wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. Brał udział w wojnie polsko – bolszewickiej jako dowódca kompanii. W okresie międzywojennym pozostał w czynnej służbie wojskowej awansując do stopnia podpułkownika

W wojnie obronnej we wrześniu 1939 roku przeszedł cały szlak bojowy jako dowódca pułku w 12 Dywizji Piechoty. Po jej rozbiciu w nocy z 8 na 9 września przebił się w cywilnym ubraniu do rodzinnego Krakowa. Stamtąd próbował przedostać  się do Francji ale został  internowany. W kilka tygodni później zbiegł z obozu internowania , zgłosił się do tworzącej się polskiej armii we Francji. Ukończył kursy sztabowe i został awansowany na pułkownika w maju 1940 roku. Jako pierwszy emisariusz został przerzucony do kraju. Działał w Związku Walki Zbrojnej, w sierpniu 1942 r. został mianowany dowódcą Kedywu KG Ataku Krajowego. Służbę na tym stanowisku pełnił do lipca 1944r., gdy został mianowany zastępcą dowódcy Armii Krajowej - generała Leopolda Okulickiego. Na krótko przed upadkiem powstania warszawskiego, we wrześniu 1944r. otrzymał awans do stopnia generała brygady  i mianowanie na stanowisko Naczelnego Komendanta organizacji Nie -  odłamu
Armii Krajowej przygotowanego do działań w warunkach sowieckiej okupacji.  7 marca 1945 został aresztowany przez NKWD lecz nierozpoznany i po dwóch latach zwolniony z sowieckiego więzienia.

W lutym 1948 r. w związku z amnestią zgłosił się do Rejonowej Komendy Uzupełnień w Łodzi
i ujawnił, podając prawdziwe imię i nazwisko oraz stopień generała brygady. W 1950 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy UB, przewieziony do Warszawy i osadzony w areszcie śledczym
a następnie przesłuchiwany i torturowany w więzieniu mokotowskim. Po sfingowanym procesie generał Fieldorf został 16 kwietnia 1952 skazany na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok  wykonano 24 lutego 1953 o godz. 15:00 w więzieniu Warszawa-Mokotów przy ul. Rakowieckiej.

Ciało Emila Fieldorfa potajemnie pochowano w nieznanym do dziś miejscu. W kwietniu 2009 pojawiły się informacje, że pracownikom IPN udało się ustalić lokalizację grobu.
W lipcu 1958 roku roku Generalna Prokuratura postanowiła umorzyć śledztwo
z powodu braku dowodów winy. W marcu 1989 roku został zrehabilitowany, zmieniono postanowienie, „zarzucanej mu zbrodni nie popełnił”. W roku 1972 na symbolicznym grobie gen.
Emila Fieldorfa postawiono pomnik. W 2006 roku odznaczony Orderem Orła Białego. Nilowi poświęconych jest też wiele publikacji literackich i artystycznych. W 2012 raper Tadek opublikował utwór muzyczny pod tytułem „Generał Nil” stanowiący upamiętnienie osoby Augusta Emila Fieldorfa, wydany następnie na płycie Niewygodna prawda.

 

Witold Pilecki

- rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, więzień i organizator ruchu oporu w Auschwitz-Birkenau; skazany na śmierć przez władze komunistycznej Polski Ludowej

Urodził się  13 maja 1901 r. w Ołońcu na terenie Rosji (tam jego przodkowie zostali wysiedleni przez władze carskiej Rosji za udział w Powstaniu Styczniowym),  zmarł 25 maja 1948 r. w Warszawie, żył 47 lat. Do szkoły średniej uczęszczał w Wilnie, gdzie przenieśli się jego rodzice.  Jako uczeń angażował się w działalność harcerską, sam założył drużynę. W latach 1918 – 1921 walczył o wschodnią granicę II Rzeczpospolitej w wojnie z bolszewikami; za męstwo i zasługi dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. W  dwudziestoleciu międzywojennym nie był związany z wojskiem, studiował, ożenił się i gospodarował w majątku ziemskim Sukurcze. W sierpniu 1939 r. został ponownie zmobilizowany. Walczył w kampanii wrześniowej jako dowódca plutonu 19 Dywizji Piechoty  Armii Prusy. Pod jego dowództwem,  ułani zniszczyli 7 niemieckich czołgów oraz 2 nieuzbrojone samoloty.

Po kapitulacji Pilecki rozwiązał swój pluton 17 października 1939 i przeszedł do konspiracji. Był  współzałożycielem  Tajnej Armii Polskiej. We wrześniu 1940 r. dobrowolnie  podczas ulicznej łapanki dał się Niemcom uwięzić i wywieść do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Tam jako ,,Tadeusz Serafiński” organizował konspiracje i utworzył Tajny Związek Organizacji Wojskowej. Był więźniem nr 4859. Przez ponad 2 lata opracowywał sprawozdanie o ludobójstwie i strasznej sytuacji więźniów w Auschwitz i przesłał je tajnym komórkami  do dowództwa AK w Warszawie  oraz na Zachód Europy. W kwietniu 1943r. Pilecki uciekł z obozu. Walczył w powstaniu Warszawskim, a po jego  upadku dostał się do obozu jenieckiego w Niemczech.

Po wyzwoleniu w maju 1945 r. wyjechał do Włoch, skąd rozkazem gen.  Andersa powrócił do Polski, by zbierać informacje o losach żołnierzy AK (prześladowania władz komunistycznych). W październiku 1947 roku został aresztowany przez UB. Podczas przesłuchań  w więzieniu  był okrutnie torturowany; jak sam określił ,, Oświęcim to była igraszka” w porównaniu z tym co robili UB-ecy. Przez komunistyczne wiedze uznany został za szpiega i zdrajcę i skazany na  śmierć, którą wykonano
w  maju 1948 r. Przez wiele lat nikt nie wiedział gdzie został pochowany. W 2012 r. w wyniku ekshumacji i badań, ustalono, że Witolda Pileckiego  pochowano  w mogile zbiorowej w Warszawie w tzw. kwaterze na Łączce. W 1990 r. Wojskowy Sąd Najwyższy  unieważnił wyrok z 1948 r.
a w 2006 r. Pilecki został odznaczony Orderem Orła Białego. Dziś w Polsce jest wiele pomników Witolda Pileckiego oraz wiele szkół nazwanych jego imieniem.