Uczczenie 75 rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego

program edukacji historyczno – patriotycznej przeprowadzony w Szkole Podstawowej
im. Jana Matejki w Kamionce Małej

W związku z 75 rocznicą powstania Polskiego Państwa Podziemnego w Szkole Podstawowej w Kamionce Małej przygotowano i przeprowadzono program edukacji historyczno - patriotycznej pod nazwą: „Pamiętamy! 75 rocznica powstania Polskiego Państwa Podziemnego”. Nasza miejscowość Kamionka Mała w czasie II wojny światowej była terenem dość intensywnych działań partyzanckich i konspiracyjnych. Posiadamy też lokalne miejsca pamięci narodowej w postaci grobu partyzanta, żołnierza Armii Krajowej ppor. Piotra Stacha ps. „Turek” oraz nagrobny postument z pamiątkową tablicą upamiętniającą ofiarę obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu tj. Stanisława Pogodę, przedwojennego kierownika szkoły. Ważne jest, aby najmłodsze pokolenie zdobywało wiedzę o tamtym niezwykle ciężkim ale i bohaterskim czasie, aby wiedziało komu i czemu poświęcone są miejsca pamięci narodowej a w przyszłości zaopiekowało się nimi i przekazywało tę wiedzę następcom.

Program edukacji historyczno-patriotycznej składał się z 5 modułów realizowanych we wrześniu i pierwszej połowie października 2014 r. Opracowany został przez nauczyciela historii mgr Wandę Chochlińską i realizowany we współpracy z nauczycielami szkoły. Uczestnikami projektu byli przede wszystkim uczniowie klas IV – VI, a na niektórych etapach także dzieci z klas I – III i przedszkolaki.

Moduł I: Polskie Państwo Podziemne – co to takiego?

Wspólnie z chętnymi uczniami klas IV – VI gromadzone były informacje o wybuchu
i przebiegu II wojny światowej, okupacji ziem polskich i ruchu oporu. Z zebranych materiałów uczniowie pod kierunkiem nauczyciela przygotowali gazetkę ścienną na korytarzu szkolnym przedstawiającą symbol Polskiego Państwa Podziemnego, historię, strukturę i najbardziej zasłużonych działaczy. Ekspozycja bardzo się podobała i była chętnie czytana i oglądana przez pozostałe dzieci.

Moduł II: Kamionka Mała podczas wojny

Uczniowie mieli za zadanie przeprowadzić wywiad w środowisku, zwłaszcza wśród starszych osób na temat zapamiętanych wydarzeń
z czasów II wojny światowej, zwłaszcza prowadzonej działalności partyzanckiej. Akcja ta uświadomiła nam, że już bardzo mało jest osób, które pamiętają wojnę, choćby jako dzieci. Tym bardziej cenne okazały się wszelkie wspomnienia, informacje i pamiątki, które posłużyły do wykonania kolejnej ekspozycji.

Ofiary hitlerowskiego i sowieckiego terroru związane z naszą miejscowością
i okolicą:

 

Ppor. Stanisław Stach ps. „Turek” – partyzant, żołnierz AK (spoczywa na naszym cmentarzu),

Stanisław Matras – żołnierz Armii Krajowej, aresztowany i po okrutnym śledztwie rozstrzelany przez hitlrowców w Nowym Sączu,

Aleksander Lupa ps. „Olek”– organizator ruchu oporu na terenie gminy, pierwszy komendant placówki AK,

Stanisław Pogoda – nauczyciel zamęczony w Oświęcimiu za działalność przeciw okupantowi (upamiętniony na cmentarzu w Kamionce)

Anna Bukowiec – mieszkanka Kamionki, zabita przez Niemców za ukrywanie Żydów,

Piotr Stosór – sołtys naszej miejscowości, aresztowany przez Niemców za pomoc partyzantom, zaginął,

Stanisław Orzeł, Wojciech Orzeł, Jan Bukowiec, Józef Pławecki  – polegli w kampanii wrześniowej,

Mjr Jan Antoni Stach i aspirant PP Piotr Starsiak – ofiary Katynia upamiętnione na Jastrząbce Dębami Pamięci

 

Ponadto uczniowie klasy VI w ramach przedmiotu historia i społeczeństwo prezentowali zebrane wywiady i wspomnienia na forum klasy. Oto przykładowa praca:

Wojenne wspomnienia

„Mój wujek opowiadał mi o wydarzeniu, które miało miejsce w czasie II wojny światowej. Niemcy chodzili po Kamionce i spisywali towary: zboże, ziemniaki i inne, i wyznaczali ludziom ile kto ma oddać na kontygent. Gdy doszli do osiedla Klepaczówka, natknęli się na partyzantów, z których jeden oddał śmiertelny strzał. Niemcy zabrali ciało i w odwet za to, że stracili żołnierza chcieli spalić (spacyfikować) naszą wioskę. Od tej tragedii ocalił Kamionkę ks. Antoni Brandt, który znał dobrze język niemiecki i po długiej rozmowie doszło do porozumienia.”

Wywiad z Stanisławem Stachem (pochodzącym z Lipniczki) przeprowadził Jasiek Chełmecki, kl. 6

 

Moduł III: Propagujemy wiedzę o Polskim Państwie Podziemnym

Z wykorzystaniem technik komputerowych przygotowany został folder informacyjny
o Polskim Państwie Podziemnym. Upamiętnione w nim też zostały ważne wydarzenia
z terenu naszej gminy tkj. tajne nauczanie, które w czasie wojny bardzo prężnie działało oraz organizacja struktur AK. W folderze zaprezentowano ofiary hitlerowskich represji z terenu naszej miejscowości. Został on wydrukowany w kilkudziesięciu egzemplarzach i rozdany uczniom klas najstarszych oraz nauczycielom i wychowawcom.

Został też zamieszczony na stronie internetowej szkoły pod adresem: http://spkamionka.edupage.org/text/?text=subjects/33&subpage=12&.

Moduł IV: Apel Poległych

W dniu 29 września cała szkoła udała się w pochodzie z biało-czerwonymi wiązankami
i zniczami na miejscowy cmentarz gdzie znajdują się groby ofiar II wojny światowej i działaczy Polskiego Państwa Podziemnego. Uczniowie klasy IV odczytali Apel Poległych; dzieci
w skupieniu złożyły kwiaty na grobach bohaterów wojennych i zapaliły znicze.

 

 

 

 

Relację z przebiegu uroczystości zamieszczono na stronie internetowej szkoły: http://spkamionka.edupage.org/text6/?

Moduł V: Zdążyć przed czasem

Lokalne miejsca pamięci narodowej znajdujące się w małych miejscowościach narażone są na bezpowrotne zniknięcie. Powodem jest brak środków na ich remonty przez co popadają
w ruinę i zapomnienie. Szkoła w Kamionce dostrzegła taką sytuację w swoim środowisku
i postanowiła zadziałać. Zagrożony był przedwojenny, kamienny postument nagrobny, na którym wmurowana była pamiątkowa tablica poświęcona ofierze obozu w Auschwitz. Postument na skutek licznych pęknięć rozpadał się. Groziło to nie tylko jego zniszczeniem ale też stawało się niebezpieczne dla otoczenia. Udało się znaleźć w środowisku osoby chętne do pomocy, które bezinteresownie zaangażowały się w jego odnowienie. Po kilku tygodniach prac postument nabrał pięknego wyglądu i został zabezpieczony na wiele lat.

 

Wydarzenie to wzmogło zainteresowanie środowiska lokalnego zarówno historycznym pomnikiem jak i działaniami patriotycznymi szkoły.

Cele przygotowanego programu edukacyjnego zostały zrealizowane; wiedza uczniów nt. wojny, Polskiego Państwa Podziemnego, lokalnych bohaterów i patriotów znacznie się pogłębiła i umocniła. Widać było żywe zainteresowanie realizowaną tematyką nie tylko wśród dzieci szkoły podstawowej ale też w całym środowisku lokalnym, co napawa niezwykłym optymizmem.

 

Wanda Chochlińska

nauczyciel historii i społeczeństwa

Szkoła Podstawowa im. Jana Matejki w Kamionce Małej